نيت روزه ‏(استفتائات روزه بر اساس فتوای مقام معظم رهبری)

احکام و استفتاء از دفتر حضرت ایت الله خامنه ای

"بسم الله الرحمن الرحیم"
احکام روزه ‏(استفتائات روزه بر اساس فتوای مقام معظم رهبری)
منابع : سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه ای
نیت روزه
کيفيت نيّت روزه

48. روزه مانند همه‌ى عبادت‌هاى ديگر بايد با نيّت همراه باشد، بدين معنى که خوددارى انسان از خوردن و آشاميدن و ساير چيزهاى باطل کننده‌ى روزه، به‌خاطر دستور خداوند باشد و همين که چنين عزمى‌ در او باشد کافى است و لازم نيست آن را بر زبان بياورد.

نيّت هر روز يا براى کل ماه
49. در ماه رمضان بايد براى هر روز نيّت کرد، يا اينکه يک نيّت در اول ماه کافى است؟
ج) اگر شب اول ماه رمضان نيّت کند که يک ماه را روزه بگيرد، کافى است؛ ولى بهتر (احتياط مستحب) است در هر شب ماه رمضان، براى روزه فرداى آن نيز، نيّت کند.

وجوب روزه به صرف نيّت
50. مادرم نيّت کرد که کل ماه را روزه بگيرد ولى بعد از هفت روز مريض شد، حالا وظيفه‌اش چيست؟
ج) صِرف نيّت، چيزى به عهده‌اش نمى‌‌آورد بنابراين در فرض مذکور روزه بر او واجب نيست.

کافى بودن نيّت ارتکازى در روزه
51. شخصى شب نيّت روزه کرده و با همين نيّت تا بعد از اذان صبح خوابيده، وقتى بيدار شده حواسش نبوده و پس از نوشيدن آب يادش آمده بود که شب نيّت روزه کرده است، آيا در اين صورت روزه‌اش صحيح است؟
ج) انجام سهوى مُفطِر ضررى به صحت روزه نمى‌‌زند و اگر نيّت قبلى ـ هرچند به‌صورت ارتکازى ـ موجود باشد، کفايت مى‌‌کند.
زمان نيّت روزه

زمان نيّت روزه‌هاى واجب
52. زمان نيّت روزه‌هاى واجب به‌طور عادى چه زمانى است؟
ج) نيّت براى روزه ماه رمضان و نذر معيّن، از اول شب تا اذان صبح و براى روزه غير معيّن (مانند روزه قضا و نذر مطلق)، از اول شب تا ظهر روز بعد است.

زمان نيّت روزه‌ى مستحبّى
53. روزه‌ى مستحبّى را در هر وقت از روز که به فکر روزه بيفتد مى‌‌تواند نيّت کند و روزه‌ى او صحيح است، مشروط بر اينکه تا آن لحظه کارى که موجب باطل شدن روزه است از او سر نزده باشد.

تأخير در نيّت روزه
54. از آن‌جا که شروع روزه از اول فجر است، نيّت آن هم بايد از آن لحظه به تأخير نيفتد، و بهتر آن است که پيش از فرا رسيدن فجر، نيّت روزه کند.

55. کسى که در ماه رمضان، هنگام فرا رسيدن اذان صبح، عمداً نيّت روزه نمى‌‌کند، اگر در اثناى روز نيّت روزه کند، روزه‌اش باطل است و در عين حال بايد تا غروب آن روز از همه‌ى چيزهاى باطل کننده‌ى روزه اجتناب کند و بعد از ماه رمضان هم قضاى آن روز را به‌جا آورد.

56. کسى که در ماه رمضان از روى فراموشى يا بى‌اطلاعى، نيّت روزه نکرده و در اثناى روز ملتفت شود، در صورتى که کارى که روزه را باطل مى‌‌کند انجام داده باشد، روزه‌ى آن روز باطل است ولى تا غروب از کارهاى باطل‌کننده‌ى روزه خوددارى کند اما چنانچه تا هنگامى‌ که ملتفت روزه مى‌‌شود، کارى که روزه را باطل مى‌‌کند انجام نداده باشد اگر بعد از ظهر است روزه باطل است، و اگر پيش از ظهر است، بنابر احتياط واجب بايد نيّت روزه کند و روزه بگيرد و بعداً نيز روزه‌ى آن روز را قضا کند.

57. اگر براى روزه‌ى واجب غير ماه رمضان مانند روزه‌ى کفّاره يا قضا تا نزديک ظهر نيّت نکند، چنانچه تا آن وقت کارى که روزه را باطل مى‌‌کند انجام نداده باشد، مى‌‌تواند نيّت کند و روزه‌ى او صحيح است.

58. اگر شخصى نيّت روزه استيجارى را عمداً يا سهواً تا قبل از اذان ظهر به تأخير بيندازد، آيا روزه آن روز ـ بدون آن که مبطلى را انجام داده باشد ـ صحيح است؟
ج) در موارد استيجار بايد مورد اجاره طبق اجاره و نيز آنچه متعارف بين مؤمنين است انجام بگيرد؛ در غير اين صورت صحيح نبوده و مستأجر مستحقّ مال‌الاجاره نيست.

نيّت روزه مستحبى

نيّت روزه مستحبى با داشتن روزه قضا
59. کسى که روزه‌ى قضاى ماه رمضان بر او واجب است، نمى‌‌تواند روزه‌ى مستحبى بگيرد و چنانچه فراموش کند و روزه‌ى مستحبى بگيرد در صورتى که در اثناى روز يادش بيايد روزه مستحبى او باطل مى‌‌شود حال اگر پيش از ظهر باشد مى‌‌تواند نيّت روزه‌ى قضاى ماه رمضان کند و روزه‌اش درست است.

60. شخصى که روزه واجب بر عهده‌‏اش است و قصد دارد که آن را بگيرد، ولى بر اثر پيشامدى نتواند روزه بگيرد مثلاً بعد از طلوع خورشيد آماده مسافرت شد و به سفر رفت و بعد از ظهر برگشت و در بين راه هم مرتکب هيچ‌يک از مفطرات نشد، ولى وقت نيّت روزه واجب از وى فوت شد، و آن روز هم از روزهايى است که روزه در آن مستحبّ است، آيا مى‌‏تواند نيّت روزه مستحبّى کند يا خير؟
ج) اگر قضاى روزه ماه رمضان بر ذمّه‌‏اش باشد، نيّت روزه مستحبّى حتى بعد از فوت وقت نيّت روزه واجب، از وى صحيح نيست.

نيّت روزه مستحبى به‌جاى روزه قضا
61. کسى که نمى‌‏داند چه مقدار روزه قضا دارد و با فرض داشتن روزه قضا روزه مستحبّى بگيرد، اگر معتقد باشد که روزه قضا ندارد، آيا به عنوان روزه قضا محسوب مى‌‏شود؟
ج) روزه‌‏هايى را که به نيّت استحباب گرفته به جاى روزه قضايى که بر عهده‌‏اش هست، محسوب نمى‌‏شود.

62. آيا پسر ارشدى که پدرش فوت نموده و روزه‌ى قضا داشته، مى‌‌تواند روزه‌ى مستحبّى بگيرد؟
ج) مانع ندارد.

اضافه کردن نيّت‌هاى ديگر به روزه مستحبى
63. به‌خاطر رسيدن به ثواب نيّت روزه کردم و همان وقت تصميم گرفتم که چند کيلو از وزنم را کم کنم و اين باعث شد که رغبت بيشترى به گرفتن روزه پيدا کنم، آيا نيّت من صحيح و خالص براى خدا بوده يا خير؟
ج) اگر تصميم بعدى قصد و نيّت تبعى بوده و انگيزه و غرض اصلى روزه بوده، اشکالى ندارد و الا باطل است. همچنين اگر هر کدام از آنها انگيزه به صورت ترکيبى بوده هم روزه باطل است.

مسائل متفرقه نيّت

خواب ماندن سحر
64. اگر اول شب نيّت کرد که فردا روزه بگيرد و پس از آن به خواب رفت و تا بعد از اذان صبح بيدار نشد يا سرگرم کارى بود و از فرا رسيدن صبح غافل بود، و پس از آن توجه يافت، روزه‌ى او صحيح است.

65. شب، قصد گرفتن روزه داشتم، اما سحر بيدار نشدم، نزديک آفتاب از خواب بيدار شدم، آيا روزه‌‏ام صحيح است؟
ج) روزه صحيح است.

نيّت روزه‌هاى مختلف با هم
66. اگر روزه واجب نذرى و روزه قضاى ماه مبارک رمضان به گردنم باشد و مصادف شود با روز ميلاد پيامبر اکرم(ص)، آيا براى صحّت روزه، معين کردن نيّت لازم است؟
ج) اگر روزه‌هاى متعدّدى از قضا و کفاره و نذر و مانند آن بر عهده‌تان باشد، واجب است که در نيّت روزه‌اى را که مى‌‌خواهيد بگيريد تعيين کنيد؛ و روزه مستحبى هم براى کسى که روزه قضاى ماه مبارک رمضان بر عهده‌اش مى‌‌باشد، صحيح نيست.

خوب شدن مريض در اثناى روز ماه رمضان
67. نيّت روزه مريضى که در اثناى روز ماه رمضان خوب شود چگونه است؟
ج) اگر مريض در اثناى روز ماه رمضان خوب شود، واجب نيست که نيّت روزه کند و آن روز را روزه بگيرد. ولى اگر پيش از ظهر باشد و کارى که روزه را باطل مى‌‌کند از او سر نزده باشد احتياط مستحب آن است که نيّت روزه کند و روزه بگيرد و پس از ماه رمضان بايد آن روز را قضا کند.

نيّت در يوم الشک
68. روزى که انسان شک دارد که آخر شعبان است يا اول ماه رمضان به چه نيّت روزه بگيرد؟
ج) روزى که انسان شک دارد که آخر شعبان است يا اول ماه رمضان (يوم الشک) واجب نيست روزه بگيرد، و اگر بخواهد روزه بگيرد نمى‌‌تواند نيّت روزه‌ى رمضان کند، بلکه مى‌‌تواند قصد روزه‌ى مستحبى آخر شعبان يا روزه‌ى قضا يا مانند آن کند و اگر بعداً معلوم شود که رمضان بوده از رمضان حساب مى‌‌شود و قضاى آن روز لازم نيست، و اگر در اثناى روز بفهمد که ماه رمضان است بايد از همان لحظه نيّت روزه‌ى رمضان کند.

روزه ما فى‏‌الذمّه
69. کسى که نمى‌‏داند قضاى روزه دارد، آيا مى‌‏تواند روزه ما فى‌الذمّه بگيرد؟ يعنى نيّت کند اگر روزه قضا داشته باشد، آن را به‌جا آورد؛ وگرنه به عنوان روزه مستحبّى حساب شود؟
ج) آرى، با اين نيّت مى‌‏تواند روزه بگيرد.

70. تقريباً يک ماه روزه گرفته‌‏ام به اين نيّت که اگر روزه‌‏اى بر عهده‌‏ام باشد قضاى آن محسوب شود و اگر روزه‌‏اى بر عهده‌‏ام نيست به قصد قربت مطلق باشد، آيا اين يک ماه روزه به حساب روزه‌‏هاى قضايى که بر ذمّه دارم، محسوب مى‌‏شود؟
ج) اگر به نيّت آن‌چه که در زمان روزه گرفتن شرعاً مأمور به آن بوده‏ايد، اعم از روزه قضا يا مستحبّى، روزه گرفته‏ايد و روزه قضا هم برعهده شما باشد، به عنوان روزه قضا محسوب مى‌‏شود.

تغيير نيّت روزه استيجارى بعد از انجام آن
71. در روزه استيجارى، اگر موجر از پرداخت مبلغ قرارداد استنکاف ورزد، آيا مستأجر مى‌‌تواند روزه و يا نماز را حواله شخص ديگرى نمايد؛ يعنى نيّت کند که آنچه به‌جا آورده قضاى شخص ديگرى باشد؟ و اساساً نيّت روزه که مثلاً اين روزه به نيّت چه کسى باشد، آيا بايد در ابتدا معيّن گردد يا مى‌‌توان پس از اتمام نماز و روزه، شخص مورد نظر را معين نمود؟
ج) بايد نيّت از اول معيّن باشد و پس از انجام عمل به نيّت يک فرد، قابل احاله به ديگرى نيست و در فرض سؤال، ذمّه منوب‌عنه در صورت اشتغال برئ شده است. و موجر بايد دين خود را بپردازد.
استمرار در نيّت

برگشتن از نيّت روزه در اثناى روز
72. من در روز ماه رمضان به علّت اغواى شيطان تصميم گرفتم روزه‌‏ام را باطل کنم لکن قبل از اين‌که عملى که روزه را باطل مى‌‏کند انجام دهم، از تصميم خود منصرف شدم حکم روزه‌‏ام چيست؟ و اگر اين امر در روزه غير ماه رمضان پيش آيد چه حکمى‌ دارد؟
ج) در روزه ماه رمضان اگر در اثناى روز از نيّت روزه گرفتن بر گردد به‌طورى که قصد ادامه روزه نداشته باشد، روزه‌‏اش باطل مى‌‏شود و قصد دوباره او براى ادامه روزه فايده ندارد، البته تا اذان مغرب بايد از کارى که روزه را باطل مى‌‌کند خوددارى کند. امّا اگر دچار ترديد شود به اين معنى که هنوز تصميم نگرفته است روزه را باطل کند، يا تصميم بگيرد کارى را که موجب باطل شدن روزه است صورت دهد و هنوز آن را انجام نداده در اين دو صورت صحّت‏ روزه او محل اشکال است و احتياط واجب آن است که روزه را تمام کند و بعداً هم آن را قضا نمايد. هر روزه واجب معيّن ديگر ـ مانند نذر معيّن و امثال آن ـ نيز داراى همين حکم است.

73. در اثناى روزه مستحبى يا واجب غير معيّن تصميم گرفتم روزه‌‏ام را باطل کنم لکن قبل از اين‌که عملى که روزه را باطل مى‌‏کند انجام دهم، از تصميم خود منصرف شدم حکم روزه‌‏ام چيست؟
ج) در روزه‌هاى مستحب و نيز روزه‌هاى واجب غير معين که وجوب آن مخصوص به روز معينى نيست اگر تصميم بر قطع روزه بگيرد ولى کارى که روزه را باطل مى‌‌کند از او سر نزند و بعداً دوباره تا پيش از ظهر ـ و در مستحب تا غروب ـ نيّت روزه کند، روزه او صحيح است.

انتهای پیام

لطفا نظر خود را بنویسید