"بسم الله الرحمن الرحیم"
قدر را قدر بدانيم
شب قدر، پر ارزش ترين وقت سال است ، سرنوشت آدمى در همين هنگام مشخص مى شود. قرآن در شب قدر نازل شده است ، لذا به برکت نزول قرآن و فرشتگان و روح (1) در اين شب ، جهت سر و سامان دادن به امور بندگان ، قدر و منزلت خاصى دارد؛ از بهترين شب هاى سال است که مسلمانان اجتماع و اتحاد و برادرى خود را، به نمايش مى گذارند.
شبى که هر کس آن را درک کند و احيا بدارد، گناهانش آمرزيده خواهد شد و زندگى تازه اى خواهد يافت .
شبى است پر برکت که سرنوشت همه موجودات در آن مقدر مى گردد.
شب قدر، شب جدايى اولياء الله و اولياى شيطان است .
شب قدر، شب دعا و ندبه و شب نزول رحمت عام و کرم خداوندى است ؛ شب آشتى بنده با خداوند و توبه و انابه و زدودن تيرگى هاى گناه از دل و شب خودسازى و نزديک شدن به پروردگار است ، زيرا که اوست : «قابل التوبات» و «مجيب الدعوات» و «ستار العيوب» و «غافر الخطيئات».
عزت و احترام اين شب تا بدان حد است که قرآن درباره آن مى گويد: ليلة القدر خير من اءلف شهر (2) شبى است که انجام اعمال عبادى در آن با عبادت هزار ماه برابر است . (3)
شبى که هر لحظه آن تا سپيده دم تواءم با درود فرشتگان ، سلام و سلامتى و رحمت و نيکى و ايمنى و فرخندگى است .
اين شب ، شياطين در بند اسارتند و زمينه براى انجام دادن کارهاى خداپسند و مفيد به حال فرد و جامعه مهياتر است ؛ مؤ منان در آن شب از وسوسه ها و کيد شياطين در امان خواهند بود.
اين شب ، شب معين کردن روزى افراد است و بندگان به اندازه تلاش و جهدى که در عبادت داشته اند، پاداشى دريافت کرده و سهم مى برند.
صاحب تفسير کشف الاسرار مى گويد: اندر اين شب ، خطاب مى آيد که «ليقم القانتون ، اين المستغفرون ؟» کجايند جوانمردان شب خيزان که در آرزوى ديدار با بى خوابى ، بى آرام بوده اند و در راه عشق شربت بلا نوشيده اند تا ما خستگى ايشان را مرهم نهيم و اندرين شب قدر ايشان را با قدر و منزلت باز گردانيم که امشب ، شب نوازش بندگان است و وقت توبه عاصيان ...» (4)
شب يادآورى نعمت هاى مادى و معنوى الهى است (نعمت ايمان و اسلام ، نعمت رهبرى و ولايت فقيه ، نعمت سلامتى و عافيت ، نعمت فکر و انديشه و...)
شب عروج انسان است ، از خاک به افلاک ؛ اين شب باعظمت در رمضان واقع است که ماه خدا و با فضيلت ترين ماه هاست و روزهايش بهترين روزها و ساعاتش بهترين ساعات است . (5)
شبى که انسان هاى مومن ، آن را با اعمالى چون : ياد خدا، مناجات و دعا، تلاوت قرآن ، نماز شب ، گريستن بر خطاها، مطالعه و تحقيق و... زنده نگه مى دارند.
در شب ها و سحرهاى اين ماه نورانى ، لحظه هاى تابندگى خاصى دارند؛ زبان ها عطر ذکر دارند و بوى خدا مى دهند؛ دست ها بوى تسبيح دارد و استغفار و «مصحف». (6)
در اين شب هاى نورانى قلوب مستعد نورباران مى گردند و انسان به سر حد کمال خود مى رسد و هستى به ثمر مى نشيند و به همين علت پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم)، همواره اصحاب و يارانش را به درک و بهره بردارى کامل از فيوضات اين شب تشويق و ترغيب مى کرده است .
شبى که امام زين العابدين و فخر الساجدين (عليه السلام) در دعاى شريف ابوحمزه ثمالى تقاضاى درک آن و توفيق عبادت در آن را از خداى خويش خواستار شده است و خواست مومنان نيز در ادعيه روزانه ماه رمضان همين است . (7)
شبى که پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) رختخواب را جمع مى کرد، خود را براى عبادت بيشتر مهيا مى نمود (8) و در مسجد به اعتکاف مى پرداخت .
حضرت فاطمه عليها السلام نيز نمى گذاشت فرزندانش در اين شب با شرافت بخوابند؛ هر وقت خواب بر يکى از آنها غلبه مى کرد، مقدارى آب به صورت او مى پاشيد. (9)
شبى که پيامبر اکرم (صلى الله عليه و آله و سلم) درباره اش مى فرمود:
ان الشيطان لا يخرج فى هذه الليله حتى يضى ء فجرها و لا يستطيع فيها ان ينال احدا بخبل اءو داء او ضرب من ضروب الفساد و لا ينفذ فيها سحر ساحر. (10)
شيطان در اين شب بيرون نيايد تا آن که صبح طلوع کند و قدرت آسيب رساندن به کسى را ندارد و سحر هيچ ساحرى در اين شب اثر نکند.
شبى که برات آزادى از آتش جهنم و خوش بختى و سعادت دو جهان ، نصيب مومنان و زنده دلان مى گردد.
شبى که عالم بزرگ شيعه ، مرحوم آية الله حاج محمد ابراهيم کلباسى - صاحب کتاب اشارات الاصول - براى به دست آوردن فيض و فضيلت آن ، يک سال ، شب تا صبح به عبادت پرداخت . (11)
شبى که خداوند آن را از ميان شب ها برگزيده است ، همان طور که از بين موجودات ، انسان و از جمع پيامبران ، محمد (صلى الله عليه و آله و سلم ) و از بين بردن مکاتب ، اسلام و از بين خانه هاى روى زمين ، کعبه و از بين سنگها، حجر الاسود و از بين کتب آسمانى ، قرآن و از ميان راه ها، صراط مستقيم ، و از ميان سوره هاى قرآنى ، يس و از ميان روزهاى هفته ، جمعه و از ميان ماه ها، رمضان را انتخاب کرده (12) و از جمع بنى هاشم ، نيز هفت نفر را برگزيده است .
شبى که به گفته آن دانشمند اسلامى : «نسيم روح افزاى رحمت پروردگار، همراه با صفير جان بخش پرواز فرشتگان ، ارواح خفتگان جهان ماديت را بيدار مى کند و دلهاى پژمرده اسيران بند هوس را نور و صفا مى بخشد و در کالبد قربانيان ديو نفس ، روح تازه اى مى دمد.
بنده خطاکار شرمنده گرفتار، با عنايت آفريدگار از خواب غفلت بيدار مى شود و با زبان حال ، پيشانى بر آستان ايزد متعال نهاده و مى گويد:
يا رب ز گناه خويش ، شرمنده منم بر هر چه عقوبت است ، زيبنده منم غفار تويى ، غنى تويى ، شاه تويى بدکار منم ، گدا منم ، بنده منم شبى که مومنان عاشق براى وصول به معرفت آن از ابتداى ماه رمضان تا شب بيست و سوم سوره «الدخان» و يا صد مرتبه سوره «قدر» را مى خوانند و چون شب بيست و سوم فرا رسد، دل را محکم مى دارند و گوش هاى خود را براى شنيدن رازها مى گشايند؛ (13) از اين رو شب قدر از جمله «ليالى عشر» که خداوند در قرآن به آن سوگند خورده ، شناخته شده است .
شبى که ملائک مهمان اهل زمينند.
شب با عظمتى که درک کُنه و حقيقت آن براى انسان هاى عادى ، غير ممکن است : (و ما اءدراک ما ليلة القدر.)
اين شب ، مهلتى براى همه کسانى است که در عمر تاريک و ننگين خود به بيراهه رفته اند تا لحظه اى به خود آيند و انديشه کنند که : «چيستند»، «کيستند» و «از کجا آمده اند و به کجا مى روند» و تا فرصت باقى است به جبران گذشته ها بپردازند و با توبه و استغفار خود را از سقوط حتمى ، برهانند و زندگى آينده خويش را با الگوى «قرآن و عترت» شکل دهند.
شبى که انسان فرصتى دوباره مى يابد تا با «مطالعه و تحقيق»، «بحث و گفت و گو» و «غور در قرآن و سنت» شيرينى معرفت خداوندى را درک کند و با تقويت درجات ايمان و يقين ، در جهت سير الى الله و عروج به عالم بالا حرکت کند.
شبى که موسم ناله و نجوا، خضوع و خشوع و تحليل و تسبيح است .
شب انسان کامل است و شب کمال انسان .
اين شب ، شام تعظيم است ، بندگان شايسته خدا در اين لحظه هاى نورانى به عظمت و بزرگى مى رسند.
کثرت نام ليلة القدر دليل بر عظمت آن است و اين همه صفات والا کافى است که مسلمانان «شب قدر» را بزرگ شمارند و هر يک به اندازه ايمان و انديشه خود از آن بهره جويند، ولى متاسفانه افراد بسيار از ارزش آن غفلت مى ورزند و از اين فرصت طلايى و استثنايى استفاده نمى کنند و از برکات آسمانى و خيرات فراوان و فيوضات سرشارش بى بهره مى مانند؛ آنان در دام ابليس اسير گشته و در حجاب هاى ظلمانى گرفتار آمده اند، از اين رو قدر و منزلت اين شبها را فراموش کرده ، زيباترين نعمت هاى خداوندى را از دست مى دهند؛ ولى مومنان وارسته از قيود مادى و حجب ظلمانى که در عطش قرب الى الله مى سوزند، مامورند تا اين شب عزيز را فراموش نکنند و در بزرگداشت آن ، بکوشند و آن را قدر بدانند، زيرا اين لحظه هاى طلايى هميشه نصب آدمى نمى شود.
خوشا به حال کسى که در اين شب به انجام اعمال مخصوص توفيق يابد و اين فرصت هاى گران بها و لحظه هاى گرانقدر را مغتنم شمارد و از سفره گسترده ضيافت الهى بهره مند شود!
آفرين بر کسى که اهميت «شب قدر» را در يابد و در اين شب ارتباط خود را با قرآن و على (عليه السلام)، اين دو سرمايه نفيس و يادگاران جاودانه نبوى ، محکم کند و براى هميشه از آن دو جدا نگردد.
پی نوشت
1- روح ، حقيقتى مافوق ملائکه است ، به دليل در مقابل هم قرار گرفتن آن دو در سوره قدر: (تنزل الملائکه و الروح). قال ابوبصير: قلت للامام جعفر الصادق (عليه السلام): جعلت فداک ، الروح ليس هو جبرائيل ؟ قال (عليه السلام): الروح اءعظم من جبرائيل ، ان جبرائيل من الملائکه و ان الروح هو خلق اءعظم من الملائکه ، اءليس يقول الله تبارک و تعالى : (تنزل الملائکه و الروح)؟ (تفسير نور الثقلين ، ج 5، ص 638 و تفسير برهان ، ج 4، ص 481). بعضى گفته اند: صنفى از ملائکه را روح گويند، که آنها را ديگر ملائکه نبينند، مرگ در شب قدر، برخى هم آن را به معناى رحمت گرفته اند؛ بعضى ديگر نيز آن را به وحى تفسير کرده اند. «براى اطلاع بيشتر رک : تفسير محمد مومن مشهدى بر جزء سى ام ؛ حسين بن احمد حسينى شاه عبدالعظيمى ، تفسير اثنى عشرى ، ج 14، ص 201؛ سيد عبدالحسين طيب ، اطيب البيان ، ج 14، ص 180؛ تفسير نمونه ، ج 27، ص 177؛ محمد صادقى ، الفرقان ، ج 3، ص 382».
2- در اين که عدد هزار براى تعداد است يا تکثير، بين مفسران ، اختلاف نظر وجود دارد؛ بعضى همانند عدد هفت و هفتاد که در قرآن براى کثرت استعمال شده است براى تکثير مى دانند و برخى آن را براى تعداد دانسته و مى گويند: اصولا عدد هميشه براى تعداد است ، مگر اين که قرينه روشنى بر تکثير باشد.
3- ملا محسن فيض کاشانى ، تفسير صافى ، ج 5، ص 352 و بحار الانوار، ج 95، ص 49.
4- ابوالفضل رشيد الدين ميبدى ، کشف الاسرار و عدة الابرار، ج 10، ص 64.
5- برگرفته از خطبه پيامبر اکرم (صلى الله عليه و آله و سلم) در روز جمعه آخر ماه شعبان .
6- جواد محدثى ، سيناى نياز، ص 147، با کمى تصرف .
7- ر.ک : دعاى روز 27 رمضان .
8- سيد محمد حسين طباطبايى ، سنن النبى ، ص 296.
9- بحار الانوار، ج 94، ص 10.
10- العروسى الحويزى ، تفسير نور الثقلين ، ج 5، ص 615.
11- رک : محدث قمى ، فوائد الرضويه ، ص 10؛ محمد تنکابنى ، قصص العلماء، ص 118؛ رضا مختارى ، سيماى فرزانگان ، ج 3، ص 167.
12- قال ابوعبدالله (عليه السلام): قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم ): ان الله عزوجل اختار من الايام ، الجمعه و من الشهور، شهر رمضان و من الليالى ، ليله القدر و اختارنى على جميع الانبياء و اختار منى عليا و فضله عليا و فضله على جميع الاوصياء. «ر.ک : وسائل الشيعه ، ج 5، ص 67؛ بحار الانوار، ج 9، ص 160؛ ينابيع الموده ، ص 486.»
13- قال السائل : يابن رسول الله ، کيف اعرف و ان ليله القدر تکون فى کل سنة ؟
انتهای پیام