يا زهرا، پرتو انديشهات خورشيدي تابناک است که در دوران تاريک تاريخ درخشيد به «زن» و «انسان» ارزش واقعي بخشيد و روشني بخش روزگار شد.
اي دخت گرامي پيامبر(س)، پويندگان طريق هدايت، مسؤوليت خويش را در مسير شناخت افکار تو بازيافتهاند، پس ياريشان کن!
انساني کامل
حضرت زهرا(س) در تمام زمينههاي انساني به قلّه کمال رسيده بود. او انساني چند بُعدي بود. هنگام عبادت، ساعتها در معنويت غرق ميشد چنانکه پاهايش ورم ميکرد. در راه حمايت از رهبري از جان مايه ميگذاشت و تحمل تازيانه برايش مهم نبود.
فاطمه زهرا(س) پيرامون موضوعات مختلف جملاتي ژرف و زيبا بيان فرموده، آبشار حکمت جاري ساخته است. عرفان، خانواده (کار در منزل، همراهي با همسر، سادهزيستي)، حقوق (حق زن، همسايه، کارگر، ميهمان و ...)، جامعه، اقتصاد، سياست (دفاع از سياستهاي نبوي و علوي طرح قضيه فدک و اعتراض شديد به غصب آن از طرف حکومت، برخورد قهرآميز با غاصبان خلافت امير مؤمنان، نکوهش مخالفان اميرمؤمنان و نقل احاديثي همچون حديث غدير، منزلت و ...) اخلاق و فقه بخشي از محورهايي است که مورد توجه حضرت قرار گرفته است.
درسهاي آموزنده مکتب آن آفتاب کمال و عفاف دامنهاي وسيع دارد. در اين گفتار تنها برآنيم که نشاني از کوثر وجود آن عزيز بجوييم.
عشق به عبادت
حسن بصري ميگويد:
«در اين امت، عابدتر از فاطمه س نيامده است، آنقدر نماز و عبادت را ادامه ميداد که پاهايش ورم ميکرد.»
درخشش چنين عبادتي وجود عبادت کننده را از عشق الهي سرشار ميسازد و آسمانيان را به نظاره واميدارد. از امام صادق(ع) درباره نام «زهرا» پرسيدند، فرمود: وقتي در محراب عبادت به نماز ميايستاد، براي آسمانيان ميدرخشيد، همانگونه که نور ستارهها براي زمينيان ميدرخشد.
علي(ع) در شب عروسي ، فاطمه را مضطرب ديد و پرسيد: از چه نگراني؟
فاطمه پاسخ داد: دستم تهي است، نگران ورود به آخرتم. تو را سوگند ميدهم که امشب به عبادت خدا بپردازيم.
در روايتي ديگر ميخوانيم: خداوند به فرشتگان مباهات کرده، ميفرمايد: بنگريد، فاطمهام چگونه در پيشگاه من ايستاده، ارکان بدنش از خوف به لرزه درآمده، با تمام وجود دلدادهام شده است! گواه باشيد که من رهروانش را از آتش دوزخ ايمن ساختم.
انس با قرآن
قرآن، چراغي فروزان فرا روي مسلمانان است و اگر مسلمانان به سفارشهاي قرآن و عترت پيامبر(ص) عمل ميکردند، در تمام عرصهها پيشرو بودند.
زهراي اطهر و عترت مطهر، بر اساس حديث متواتر ثقلين، پيوندي استوار و جاودانه با قرآن دارند. سرشت زهرا، دوران کودکي و حتي پيش از آن، با تعاليم وحي عجين گشته بود. آن بزرگوار در واپسين روزهاي عمرش، در يک سخنراني کوبنده (خطبه فدکيه) به بيش از صد آيه اشاره کرد.
تعالي روح
بايد روح را در آسمان معرفت به پرواز درآورد؛ زيرا اگر روح به کمال رسد و از اسرار الهي آگاه شود، از تنگناي ماديت رهايي خواهد يافت.
حضرت زهرا(س) روح متعالي و با عظمتي داشت. اين روح بزرگ سبب شد تا در روزهاي سخت، پس از ارتحال جانسوز پدر، جبرئيل فرود آيد و مسايل و حوادث را تا زمان برپايي قيامت به اطلاع وي برساند. اميرمؤمنان(ع) گفتههاي جبرئيل را ثبت کرد و بدين ترتيب «صحيفه فاطمه» شکل گرفت؛ صحيفهاي که از امامي به امام ديگر به ارث رسيد و اينک نزد حجت بر حق خدا حضرت امام زمان ـ عجّل اللّه تعالي فرجه الشريف ـ است.
امام خميني؛ در اين باره ميفرمايد: «سابقه نداشته است که جبرئيل جز با طبقه اول از انبياي عظام اين چنين آمد و شدهاي مکرر با کسي داشته باشد.»
اين فضيلت را ميتوان والاترين فضيلت حضرت زهرا(س) دانست.
حکمت و دانش
«الحکمة ضالة المؤمن فخُذ الحکمة ولو من اهل النفاق.»
حضرت امير مؤمنان(ع) فرمود:
«حکمت گمشده مؤمن است، حتي اگر آن را نزد منافق يافتي، برگير».
آري، حکمت گوهري است که حتي در لجنزار نيز ارزش خود را از دست نميدهد. به سبب سفارش فراوان اسلام به کسب دانش، مسلمانان روز به روز در عرصههاي مختلف دانش پيشرفت ميکردند؛ شاگردان ائمه اطهار: از منبع عليهم اهل بيت: سيراب شده، به قلههاي رفيع دانش دست مييافتند و شخصيتهايي چون جابر بن حيان (پدر علم شيمي) و ابوعلي سينا، که آثارش بارها در اروپا تجديد چاپ شد، ميپروراندند.
حضرت زهرا، که در کنار منبع سرشار و بيکران الهي قرار داشت، شب و روز از علوم پدر استفاده کرد؛ احاديث بسيار از وي شنيد و از طريق نوشتههايي که به فرمان پدر براي او آماده کرده بودند، با بخشي ديگر از سخنان رسول خدا آشنايي يافت تا آنجايي که امير مؤمنان(ع)، امام حسن(ع)، امام حسين(ع)، فاطمه دخت امام حسين(ع)، ام سلمه و ديگران از وي رواياتي نقل کردهاند.
آن پرورده صبر و رضا با گفتار فصيح و بليغ، نسيمي جان فزا بر پيکر افسردگان راهِ حقيقت دميد و حتي براي بيان افکار بلندش از شعر نيز بهره برد. اکنون بيش از هفتاد بيت در کتب معتبر ثبت شده است که محققان آنها را به حضرت نسبت ميدهند.
فاطمه(س) در خطبه حساس سياسي و تاريخياش از صنايع گوناگون ادبي و آرايههاي لفظي و معنوي بسيار استفاده کرد و اين همه تنها قطرهاي از درياي بيکران حکمت و دانش اوست.
قطره را قدرت نباشد وصف از دريا کند/ فضل زهرا را بشر کي ميتوان احصا کند
عفاف و حجاب
زن مظهر جمال است و زکات جمال، عفاف و حجاب. بر اساس دستور خداوند، رعايت حجاب بر زنان واجب است. البته اين بدان معنا نيست که زن در حصار خانه بماند.
در عصر حاضر دو پديده، زن مسلمان را رنج ميدهد:آداب و رسومي که محدوديتهاي بيش از حد شرعي برايش به وجود ميآورد و فرهنگ فاسد غرب که از ارزش انسانياش ميکاهد. البته شعار «آزادي زن»، که مدتهاست در جوامع غربي و حتي اسلامي رواج يافته، بيشتر بدين جهت است که زن از مصونيتي که شرع برايش فراهم آورده، خارج شود تا استعمار به اغراض پليدش دست يابد. آري عفاف و حجاب پرچم استقلال و دژ مصونيت زنان متعبّد و انديشمند روزگار ماست و استعمار از اين رايت استقلال و عزت ميهراسد. بنابراين، اگر به جاي شعار «آزادي زن»، «حقوق زن در اسلام» را جستجو کنيم، زنان مسلمان به هويت واقعي خويش زودتر دست خواهند يافت.